Publikacja zdjęcia w sieci a ochrona wizerunku

Wiemy, że wśród nas są osoby zajmujące się profesjonalnie robieniem zdjęć. Ten temat może Was zainteresować!

Jak dzielić się efektami swojej pracy z potencjalnymi klientami na swoim firmowym blogu, czy fanpage’u na Facebooku bez obaw o negatywne konsekwencje prawne?

Zgoda

Przede wszystkim pamiętajcie, że mimo, iż jesteście autorami zdjęć, to nie możecie rozpowszechniać wizerunku przedstawionej na zdjęciu osoby, bez jej zgody. Drugą kwestią, na którą warto zwrócić uwagę to czy Wasze zdjęcie przedstawia czyjeś dzieło? Inaczej mówiąc, czy zrobione przez Was zdjęcie jest rejestracją cudzego utworu. Dzisiaj kilka słów o ochronie wizerunku w branży fotograficznej, o fotografowaniu innych utworów w rozumieniu prawa autorskiego – w kolejnym wpisie.

Wizerunek

Należy zaznaczyć, że wizerunek dotyczy tylko człowieka – jest to przede wszystkim jego wygląd, cechy charakterystyczne, które umożliwiają jego rozpoznanie, czyli zdjęcie naszej twarzy, czy samej sylwetki, ale już raczej nie samej machającej dłoni, chyba że nasza dłoń jest na tyle charakterystyczna, że umożliwia ustalenie, że jest to nasza część ciała ?.

Na wizerunek składa się więc zespół rozpoznawalnych cech fizycznych umożliwiających identyfikację określonej osoby. Każdy człowiek ma prawo sam decydować, czy i w jakich okolicznościach jego wizerunek może być rozpowszechniony. Dlatego też nawet jeżeli jesteśmy autorami zdjęcia, to nie oznacza, że możemy dowolnie decydować o jego publikacji, nawet w sieci.

Rozpowszechnianie wizerunku ≠ utrwalanie wizerunku

Dla rozjaśnienia podkreślamy, że „rozpowszechnianie” wizerunku – o którym mowa w niniejszym wpisie i które wymaga zgody – to co innego niż „utrwalanie” wizerunku, gdzie zgoda, co do zasady, nie jest potrzebna.

Ich wspólną cechą jest jednak to, że zarówno przy rozpowszechnianiu jak i utrwalaniu musimy mieć na względzie prawo każdej osoby do prywatności.

Rozpowszechniasz wizerunek dopiero gdy udostępnisz dane zdjęcie, na którym jest wizerunek danej osoby, w sposób umożliwiający zapoznanie się z tym zdjęciem przez nieograniczoną liczbę osób. Natomiast utrwalasz wizerunek poprzez samo zrobienie zdjęcia danej osobie.

Przykładem rozpowszechniania wizerunku będzie zatem udostępnienie zdjęcia z wizerunkiem innej osoby na otwartej grupie dyskusyjnej, inspiracyjnej czy z poradami na Facebooku lub na swojej stronie www, czy blogu. Jednakże z rozpowszechnianiem nie  mamy do czynienia w przypadku, gdy wysyłamy zdjęcie koledze mms’em lub w wiadomości prywatnej, poprzez aplikację Massenger.

Przechodząc do meritum – co z tą zgodą na rozpowszechnianie wizerunku?

W ustawie czytamy, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.

Jednak, jak to w prawie bywa od każdej zasady znajdzie się kilka wyjątków. Otóż nie jest wymagane zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku, gdy:

1. osoba uprawniona otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie, chyba że (naszym zdaniem najpóźniej w chwili ustalania wysokości zapłaty) wyraźnie sprzeciwiła się rozpowszechnianiu swojego wizerunku,
2. mamy do czynienia z wizerunkiem osoby powszechnie znanej – jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,
   • >>>> dotyczy to tylko celów informacyjnych, nie dotyczy wykorzystania komercyjnego
3. osoba stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Od kogo zgoda?

Zgodę musicie uzyskać od właściciela wizerunku. Para młoda, która podpisuje umowę z fotografem może więc udzielić zgodę na publikację swojego wizerunku, ale już nie na publikację wizerunku poszczególnych gości. Fotograf musi uzyskać taką zgodę od osoby, do której należy wizerunek – w przypadku małoletnich zgodę opiekuna prawnego. Jeśli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, zgodę  może udzielić każdy z nich.

Forma zgody

Przepisy nie regulują żadnych szczegółowych kwestii związanych z tym zezwoleniem, jak chociażby formy tego oświadczenia woli, albo zakresu czasowego jego obowiązywania.

Ważne jest, aby pamiętać, że istnienie zgody uprawnionego ani jej zakresu nie może być domniemane. Zgoda na wykorzystanie wizerunku musi być niewątpliwa zarówno w zakresie warunków, jak i płaszczyzn dopuszczalnego wykorzystania. Osoba jej udzielająca musi mieć pełną świadomość nie tylko formy przedstawienia jej wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi wizerunkami i towarzyszącego jej komentarza. Na przykład, gdy osoba zezwoliła na rozpowszechnienie jej wizerunku na naszej stronie www, to nie możemy rozszerzyć tej zgody i opublikować takiego zdjęcia na naszym fanpage’u na Facebook’u.

Nie oznacza to, że zgoda ta wymaga formy pisemnej.

Pamiętajcie jednak że w przypadku zgody ustnej, w razie sporu, trudno będzie wykazać Wam, że otrzymaliście odpowiednią zgodę.

Prawidłowe udokumentowanie zgody na wykorzystanie wizerunku może uchronić Was przed oskarżeniami ze strony osoby, której wizerunek został wykorzystany o naruszenie prawa do wizerunku. Dlatego warto zawrzeć pisemną umowę o wykorzystanie wizerunku, albo w głównej umowie z klientem zamieścić odpowiednie postanowienie dotyczące zgody na publikację zdjęć.

Jak powinna wyglądać taka umowa? Należy zadbać przede wszystkim o to, aby  zgoda na rozpowszechnienie wizerunku była wyraźna, opatrzona ścisłymi warunkami dotyczącymi formy przedstawienia, miejsca i czasu publikacji.

Podsumowanie

Macie podpisaną umowę na fotografowanie przyjęcia weselnego, wykonanie sesji narzeczeńskiej, „brzuszkowej”? Zadbajcie o swoje interesy i uchrońcie się przed oskarżeniami o naruszenie dóbr osobistych klienta. Nie zapomnijcie o zgodzie na publikację zdjęć z ich wizerunkiem na swoim blogu. Co istotne, przyjęło się szczególnie restrykcyjnie badać udzieloną zgodę w przypadku reklamowego wykorzystania wizerunku – zezwolenie musi być wyrażone ze świadomością wynikających z niego konsekwencji i powinno odnosić się do konkretnych stanów faktycznych, a więc do sprecyzowanych sposobów i okoliczności wykorzystania wizerunku.